Cuộc tranh cử tổng thống Hoa Kỳ kéo dài hơn một năm trời được coi như là một cuộc tranh cử ồn ào,  độc địa và tàn bạo nhất trong lịch sử cận đại của Mỹ, từ các cuộc tranh cử sơ bộ giữa các ứng cử viên hai đảng Cộng hòa và Dân chủ cho đến   giữa hai ứng viên tổng thống Donald Trump và Hillary Clinton. Cuộc chiến trở nên ác liệt và bẩn thỉu hơn khi gần ngày bầu cử khiến người ta cho rằng không có ai xứng đáng để chọn, và nếu phải chọn thì chỉ còn chọn lựa người ít tệ hại nhất.

Phần lớn truyền thông đều tỏ ra ủng hộ bà Clinton. Các cuộc thăm dò dư luận cũng cho rằng bà Clinton sẽ thắng. Vì vậy Clinton đã chưa chịu thừa nhận bà sẽ thua khi cuộc đếm phiếu cho thấy ông Trump chỉ còn chừng mười phiếu cử tri đoàn thì đạt tới con số 270 kỳ diệu trong khi bà còn lẽo đẽo ở con số khoảng 200. Sự thắng cử bất ngờ của ông Trump không những gây sốc cho cả thế giới mà còn khiến báo chí Tây phương trong ngày đầu chạy tít mỉa mai cuộc chạy đua ngựa về ngược vì họ đã đặt cược sai chỗ.

Muốn hay không, yêu hay ghét ông tỉ phú ăn nói bạt mạng, thô lỗ, kỳ thị tính phái, sắc tộc, tôn giáo v.v… sẽ bước vào Tòa Bạch Ốc vào ngày 20.1.2016 tới đây và trở thành vị tổng thống thứ 45 của Hiệp Chúng Quốc Hoa Kỳ. Những cuộc biểu tình tại rất nhiều thành phố trên nước Mỹ ngay sau khi Trump thắng cử không nhìn nhận ông là tổng thống của họ, vài triệu người ký kiến nghị trực tuyến kêu gọi cử tri đoàn loại Trump chọn Clinton  cũng sẽ chẳng ảnh hưởng gì đến tiến trình dân chủ của Mỹ, một quốc gia dân chủ ổn định mấy trăm năm từ ngày lập quốc.

Mặc dầu trong thời gian tranh cử Trump nói năng ngang tàng nhưng trong bài diễn văn thắng cử,  ông đã có thái độ ôn tồn, chừng mực khi cho rằng ông sẽ là tổng thống của mọi người Mỹ chứ không phải chỉ của những người bỏ phiếu cho ông mà thôi. Ông cũng đã chìa cành ô-liu cho đối thủ mà ông đã từng nhiều lần dọa sẽ cho điều tra để đưa vào tù nếu ông thắng cử khi cho rằng nước Mỹ nợ bà Clinton vì những đóng góp của bà trong thời gian làm chính trị. Không nghe ông nhắc lại xây bức tường chận di dân lậu Mễ, đóng cửa đối với người Hồi giáo từ Trung Đông và Bắc Phi.

Ưu tiên của ông là xây đường sá, cầu cống, hạ tầng cơ sở bấy lâu đã bị các chính quyền bỏ quên, giảm thuế công ty để thu hút đầu tư tạo công ăn việc làm cho hàng triệu người và mang công ăn việc làm từ   Trung Quốc về Mỹ cho người Mỹ. Tổng thống đắc cử qua ngày hôm sau đã vào Tòa Bạch Ốc gặp Tổng thống Obama và hai người từng có những lời lẽ rất nặng nề  nếu không muốn nói là làm nhục nhau, đã tỏ ra rất lịch sự  và hứa sẽ cộng tác để cho việc chuyển giao quyền hành trong vài tháng tới sẽ diễn ra trơn tru vì ích lợi của nước Mỹ.

Ông Trump cũng đã có những cuộc điện đàm ngay với những lãnh đạo thế giới, đặc biệt là với Thủ tướng  Anh Theresa May và Thủ tướng Úc Malcolm Turnbull,  những đồng minh truyền thống của Mỹ. Ông Trump có bà mẹ người Tô Cách Lan đã nói với Thủ tướng May rằng “Anh quốc có một chỗ rất đặc biệt cho tôi và cho nước của chúng tôi”. Thủ tướng Turnbull điện thoại ông Trump và cho biết hai bên đã nói chuyện rất thân mật và đầy xây dựng và cả hai cùng thừa nhận  tầm quan trọng của tình đồng minh thắm thiết giữa hai nước trong 98 năm qua khi đứng cùng tuyến trong các cuộc chiến.

Thủ tướng Úc tin tưởng vào khả năng của ông Trunp với tư cách là một thương gia, bởi vì cũng như ông  Trump, ông Turnbull bước vào chính trường vào giai đoạn cuối của đời người. Vì Trump là một thương gia, nên  thủ tướng  Úc tin rằng Trump sẽ là một người biết thương lượng và sẽ nhìn  thế giới với một nhãn quan thực tế.

Nhận xét đó của Thủ tướng Turnbull có thể đúng bởi cai trị một đất nước cũng giống một đại công ty. Và sẽ có rất nhiều cố vấn tài ba giúp. Trong bài diễn văn Trump  cho rằng ông đã làm giàu cho bản thân ông qua khả năng kinh doanh  của ông thì chắc chắn cũng sẽ làm  giàu cho nước Mỹ. Có lẽ đa số người  Mỹ thầm lặng tin như thế và họ đã bỏ phiếu cho ông. Hiểu như vậy thì người ta sẽ không còn bất ngờ  khi Trump thắng cử. Ở Mỹ chuyện gì cũng có thể xảy ra.

(Xã Luận báo in TVTS số 1599 phát hành ngày 16.11.2016)