Mặc dù Chính phủ Liên bang hồi tháng Tám năm ngoái đã tuyên bố cấm tập đoàn công nghệ khổng lồ của Trung Quốc – Huawei tham gia vào việc thiết lập mạng tốc độ siêu nhanh 5G tại Úc do các lo ngại về an ninh quốc gia, công ty này vẫn kiên quyết bám trụ, không từ bỏ tham vọng có thể vận động khiến các nhà lãnh đạo Úc thay đổi suy nghĩ. Hôm thứ Năm tuần rồi, chủ tịch Huawei Úc John Lord, trong một sự kiện tài trợ cho đội tuyển bóng bầu dục Canberra Raiders đã tuyên bố “sẽ không đi đâu hết” bất chấp việc họ có được cung cấp các thiết bị 5G tại đây hay không.

Chính phủ Úc vốn có lập trường và hành động mạnh mẽ đối với các vấn đề về an ninh quốc gia, đặc biệt là trước các mối đe dọa an ninh mạng. Úc trở thành quốc gia đầu tiên trong liên minh tình báo Five Eyes (gồm Úc, Anh, Canada, New Zealand và Mỹ) chính thức công khai việc ngăn chặn Huawei cung cấp dịch vụ 5G tại thị trường nội địa, một cách dứt khoát và thẳng thắn. Điều này khiến dấy lên căng thẳng trong mối quan hệ giữa Úc và Trung Quốc, với phía Bắc Kinh chỉ trích hành động của Canberra là “rõ ràng có tính phân biệt đối xử” và dường như phá vỡ các nguyên tắc thương mại quốc tế.

Về phía mình, chủ tịch Huawei Úc John Lord cảnh báo việc loại trừ gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc này trong danh sách các nhà cung cấp mạng viễn thông 5G sẽ khiến giới hạn các lựa chọn cho Úc, dẫn đến việc chúng ta có thể sẽ phải sử dụng dịch vụ này với giá đắt đỏ hơn trong khi đó chưa chắc đã là công nghệ tối ưu nhất. Tuy nhiên, Bộ trưởng Truyền thông mới lên của Úc, Paul Fletcher hồi tuần trước đã bác bỏ các lo ngại trên, cho rằng chẳng thiếu gì các các nhà sản xuất công nghệ trên thế giới cung cấp các thiết bị mạng viễn thông 5G phẩm chất cao. Và như vậy không khó để nước Úc có thể tiếp cận với nhiều nguồn cung cấp dịch vụ tốt mà không cần phải tìm đến Huawei.

Việc Úc e ngại rủi ro đối với an ninh quốc gia nếu sử dụng thiết bị 5G do Huawei cung cấp là hoàn toàn có cơ sở. Luật tình báo quốc gia mới được sửa đổi hồi năm 2017 của Trung Quốc yêu cầu rằng “bất cứ tổ chức và công dân nào của nước này cũng sẽ phải ủng hộ, hỗ trợ, và hợp tác trong các hoạt động tình báo nhà nước”. Và chúng ta hẳn cũng thừa biết về phương thức hoạt động của nhà nước cộng sản Trung Quốc – hầu như không có doanh nghiệp nào dù là tư nhân có thể hoàn toàn độc lập và nằm ngoài tầm kiểm soát của chính phủ.

Huawei vẫn luôn kiên quyết rằng tập đoàn này được hoàn toàn vận hành và quyết định bởi nhân viên của mình, không hề có liên quan đến nhà nước Trung Quốc. Vấn đề là, một khi Bắc Kinh yêu cầu cung cấp dữ liệu cho mục đích quân sự quốc gia, liệu họ có thể nào từ chối? Ngoài ra, nhà sáng lập và ở trong ban quản trị của Huawei – Ren Zhengfei là một cựu sĩ quan của lực lượng Giải phóng quân Trung Quốc. Trong những ngày đầu phát triển tại thị trường trong nước, Huawei được cả chính phủ và quân đội hỗ trợ quảng bá và thành lập các trung tâm nghiên cứu và phát triển. Vâng, quả thật rất “độc lập”!

5G được cho là thế hệ tiếp theo của công nghệ mạng viễn thông, có khả năng truyền dữ liệu siêu nhanh và tạo ra các kết nối hầu như ngay lập tức. Nó sẽ được sử dụng nhiều trong việc cung cấp các kết nối di động cho các phương tiện không người lái cũng như các sản phẩm thông minh. Huawei cung cấp phần mềm cho các thiết bị này, đồng nghĩa với việc họ có thể bí mật cài đặt chương trình mã hóa cho phép bên thứ ba truy cập vào dữ liệu người dùng. Hồi tháng trước, hãng viễn thông Vodafone đã cho tờ Bloomberg biết rằng hãng này từng phát hiện các cửa hậu (backdoors) trong thiết bị truyền internet mà Huawei cung cấp cho Vodafone tại Ý hồi năm 2011. Sự việc được biết là đã giải quyết xong, tuy nhiên nó lại càng khiến gia tăng nghi ngờ.

Hiện tại, Mỹ và các đồng minh là Canada, Nhật Bản, New Zealand đều nằm trong phe không sử dụng Huawei trong thiết lập mạng 5G, trong khi Anh và Đức cho phép sự tham gia của nhà cung cấp công nghệ nhiều tranh cãi này này. Còn tại khu vực Đông Nam Á, Việt Nam là nước duy nhất không mua thiết bị 5G từ ‘người anh em láng giềng’.

(Trích từ báo in TVTS số 1734 phát hành ngày 19.6.2019)