Khách du lịch trong và ngoài nước đi dạo tại Taksim, trung
tâm thủ đô Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Photo Courtesy: Reuters

Vào ngày 20.5, Liên minh châu Âu (EU) đã thông qua một cơ chế khẩn cấp, theo đó cho phép các nước EU sẽ ngay lập tức ngừng chương trình miễn thị thực cho công dân Thổ Nhĩ Kỳ và các quốc gia khác nếu các nước này vi phạm các điều kiện chủ chốt của EU.

Với cơ chế này, các quốc gia thành viên EU sẽ được phép ngưng cấp thị thực đối với công dânThổ Nhĩ Kỳ nếu có một lượng lớn người di cư Thổ Nhĩ Kỳ cư trú trái phép trong EU hoặc nếu có lượng lớn đơn xin tị nạn của người Thổ Nhĩ Kỳ.

Cơ chế này được đưa ra giữa lúc vẫn có những tranh cãi xung quanh thỏa thuận miễn thị thực vào EU cho công dân Thổ Nhĩ Kỳ, để đổi lấy việc nước này sẽ nhận lại những người di cư.

Trước đây Thổ Nhĩ Kỳ từng đưa ra điều kiện để đổi lấy việc nhận lại những người di cư đến Hy Lạp theo thoả thuận di cư EU-Thổ Nhĩ Kỳ được ký hồi tháng 3 vừa qua, thì công dân Ankara phải được xóa bỏ thị thực khi nhập cảnh vào EU.

Miễn thị thực vào EU là một yêu cầu quan trọng của Ankara để đổi lấy việc
Thổ Nhĩ Kỳ nhận lại những người di cư đến Hy Lạp. Photo Courtesy: Getty

Không những vậy, mâu thuẫn giữa Nghị viện châu Âu với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan ngày càng gia tăng, nhất là sau vụ tòa án Thổ Nhĩ Kỳ ngày 6.5 đã quyết định xử tù đối với hai nhà báo do đăng tải phóng sự về việc Ankara cung cấp vũ khí cho các lực lượng IS tại Syria. Hai nhà báo này bị kết tội làm lộ bí mật quân sự nên phải chịu án phạt tù.

Tổng thống Erdogan còn nhận định chính sách EU đang áp dụng là chính sách “kiêu ngạo” vì khi chỉ trích luật chống khủng bố của Thổ Nhĩ Kỳ, EU đã cản trở Thổ Nhĩ Kỳ thực hiện quyền tự bảo vệ mình.

Mâu thuẫn lên đến đỉnh điểm khi đầu tháng 5.2016, ông Erdogan đưa ra tuyên bố: “Việc EU từ chối hủy bỏ chế độ thị thực (cho công dân Thổ Nhĩ Kỳ) đồng nghĩa với việc đặt dấu chấm hết cho thỏa thuận về người nhập cư”.

Vì Thổ Nhĩ Kỳ luôn cho rằng mình là quốc gia tiếp nhận nhiều người nhập cư nhất trên thế giới, nên nếu EU không chấp nhận điều kiện Ankara đưa ra thì Thổ Nhĩ Kỳ sẵn sàng ngừng việc cản trở người nhập cư tìm cách xâm nhập vào EU.

Tuy nhiên đến lúc này đây, Ủy ban châu Âu cho rằng, việc xóa bỏ thị thực cho người Thổ Nhĩ Kỳ sẽ làm gia tăng đáng kể nguy cơ tấn công khủng bố vào lục địa già do những kẻ khủng bố hay tội phạm sẽ lợi dụng cơ chế đi lại tự do để có được hộ chiếu Thổ Nhĩ Kỳ, từ đó xâm nhập vào châu Âu.

EC cũng quan ngại rằng tội phạm hoạt động trong những mạng lưới buôn lậu vũ khí, ma túy hay buôn người tại Thổ Nhĩ Kỳ có thể dễ dàng mở rộng hoạt động ở châu Âu.

Tổng hợp