Võ Long Ẩn được gọi lên bục nhân chứng và thông dịch viên vẫn là bà Bùi Kim Chi. Võ Long Ẩn nói ông có thể hiểu tiếng Anh nhưng không giỏi lắm. Luật sư Evatt đề nghị ông Ẩn cứ thử nói tiếng Anh vì như thế sẽ nhanh hơn, chừng nào cần thông dịch viên thì hãy nói. Ông Ẩn đồng ý và quan tòa chấp nhận.

 

Như thường lệ, luật sư của nguyên đơn hỏi nhân chứng của nguyên đơn  là ông Ẩn và được ông  Ẩn trả lời, theo trình tự như sau:

 

Tòa được nghe rằng Võ Long Ẩn đến Úc vào tháng 9 năm 1984 và quen biết Nguyễn Thuyên từ 20 năm qua. Lúc đầu ông Ẩn nghe người ta gọi ông Thuyên là giáo sư nên ông Ẩn cứ gọi ông này là Giáo sư Thuyên cho đến ngày hôm nay.

 

Theo ông Ẩn, rất nhiều người Việt gọi ông Thuyên là giáo sư  và ông cũng nghe ông Thuyên tự xưng là giáo sư.

 

Ông Ẩn là chủ tịch Hội Lions Clubs of International và cũng là một thành viên của Cộng đồng Người Việt Tự do Victoria.

 

Theo ông Ẩn, bởi Việt Cộng cắt đất cắt biển cho Trung Cộng và vì muốn bảo vệ lãnh thổ  của đất nước, Cộng đồng Người Việt Tự do Victoria tổ chức một buổi thuyết trình vào ngày 21.4.2002.

 

Ông chủ tịch Cộng đồng NVTD Victoria là Nguyễn Thế Phong đã mời “Giáo sư Thuyên”  đến thuyết trình.

 

Hỏi có ai khác đến thuyết trình không, ông Ẩn nói chỉ có ông Thuyên và ông Phong mà thôi và trong những người thuyết trình, chỉ có một mình ông Thuyên là một vị giáo sư.

 

Tòa được nghe rằng ông Ẩn đã giúp ông Thuyên gởi cuốn sách in lần thứ hai vào năm 2000 tới một thư viện và một chính quyền địa phương. Ông Thuyên đem tặng 500 cuốn sách để các tổ chức gây quỹ giúp Lý Tống, bán với giá $40 đô la một cuốn.

 

Đến đây luật sư Evatt thưa với quan tòa, hỏi bồi thẩm đoàn và luật sư bên bị xem có ai có vấn đề gì với tiếng Anh của ông Ẩn không và có nên để cho ông Ẩn tiếp tục nói bằng Anh ngữ không. Quan tòa hỏi bồi thẩm đoàn, rồi bảo cứ tiếp tục.

 

Luật sư Evatt hỏi ông Ẩn có biết trước năm 2000 và 2001 nguyên đơn –tức Giáo sư Thuyên–  ở đâu không, ông Ẩn nói có khi ông gặp ông Thuyên ở Victoria, có khi ông đi xa, không ở một chỗ cố định,  khi thì “Melbourne, khi Sydney, Sydney Melbourne, Melbourne Sydney”.

 

Hỏi có nhớ trong năm 2001  hay 2002 ông Thuyên có đi đâu không, ông Ẩn nói không thể nhớ vì ông bận rộn làm việc.

 

Luật sư Evatt bảo ông Ẩn hãy nhìn vào các bằng chứng A,B,C,D và nói bằng chứng A  là một bài viết trên TVTS vào ngày 17.4.02 và hỏi ông Ẩn có đọc bài bằng tiếng Việt đó khi báo phát hành không.

 

Hỏi sau khi đọc xong bài báo ông có nhận diện ai là Cử Bịp không, ông Ẩn nói sau khi đọc, chính ông là người đầu tiên gọi Giáo sư Thuyên (trả lời bằng tiếng Anh các câu hỏi của luật sư Evatt, ông Ẩn vẫn gọi ông Thuyên là Professor Thuyên) để thông báo rằng bài viết đã đánh ông ta một cách tệ hại.

 

Khi Luật sư Evatt nói ông Ẩn đã không trả lời câu hỏi rằng ông có nhận diện ai là nhân vật Cử Bịp không, thì bây giờ ông Ẩn mới nói có, và đó là “Professor Thuyên”, bởi vì ông ta là người duy nhất nói trong buổi hội thảo chính trị đó.

 

Luật sư Evatt lại hỏi về bài viết thứ hai đăng trên TVTS vào ngày 5.6.02 và hỏi ông Ẩn có đọc và nhận diện ai không, và do đâu mà nhận diện được, ông Ẩn nói ông có đọc và nhận diện đó là Giáo sư Thuyên, bởi vì chỉ có ông ta là người duy nhất tặng 500 cuốn sách.

 

Luật sư lại hỏi ông Ẩn có biết ai trong cộng đồng Việt Nam viết một cuốn sách và đem cho để giúp Lý Tống không, ông Ẩn nói không có ai cả, “chỉ một mình Giáo sư  Thuyên”.

 

Luật sư Evatt của ông Thuyên thưa với quan tòa đó là tất cả những gì mà ông ta muốn hỏi nhân chứng này.

 

* * *

 

Luật sư  McHugh của bên bị  bắt đầu cuộc đối chất. Luật sư gọi ông Ẩn là Mr Võ. Hỏi có phải ông Ẩn đã soạn hai bản cung khai (statements) dành cho phiên tòa này không và được ông Ẩn xác nhận đúng.

 

Luật sư McHugh chỉ cho ông Ẩn các tài liệu, gồm tờ cung khai ký ngày 30.10.04 và tờ ký ngày 15.11.04 và hỏi ông Ẩn có nhờ sự giúp đỡ của một thông dịch hay một thông ngôn để soạn thảo cái tài liệu đó không, thì ông Ẩn trả lời ông có một luật sư là Mr Hồ (tức Lê Đình Hồ) và ông Ẩn ký một cái tại Melbourne và một cái trước mặt viên luật sư.

 

Hỏi bản nào ký ở Melbourne, ông Ẩn nói bản đề ngày 15.11. Hỏi bản tháng 10 được ký ở đâu, ông Ẩn nói khi thì ngày tháng này, khi ngày tháng nọ và xin lỗi để cuối cùng xác nhận không có cái ghi ngày 30.10  như ông vừa nói mà là ngày 30.11. Luật sư McHugh hỏi vậy thì mới ký ngày hôm qua? Ông Ẩn trả lời mới hôm qua, trước khi ông đến đây.

 

Luật sư hỏi ông Ẩn có thấy ngày 30.10 ghi trên tờ giấy không, ông Ẩn nói không phải, đúng ra là phải tháng 11 bởi ông đã ghi sai.

 

Đến đây quan tòa lưu ý ông Ẩn hãy lắng nghe khi được hỏi, và nói việc ông Ẩn cần làm là hãy nhìn vào đó.

 

Luật sư McHugh lại yêu cầu ông Ẩn hãy nhìn vào bản cung khai thứ nhất có ghi ngày 30.10.2004 trên đó và yêu cầu ông nhìn dưới đáy tờ giấy với  fax footer  ghi ngày 15.11, ông Ẩn trả lời  có thấy.

 

Luật sư hỏi điều này có giúp ông nhớ lại ngày 30.10 là đúng không, nhưng ông Ẩn nói: “Đây là ngày hôm qua, 30.11. Tôi ký ngày hôm qua. Còn đây là cái tôi ký ngày 15.11. Tôi không hiểu từ đâu mà có cái này. Tôi chưa thấy cái này”.

 

* * *

 

Đến đây, xin giải thích để độc giả rõ: có hai bản cung khai. Một bản cung khai tập thể (joint statement) do 5 nhân chứng cùng ký đề ngày 30.10.02 và sau đó có thêm một bản cung khai cá nhân (để làm “sáng tỏ hơn” với nhiều chi tiết hơn) do từng nhân chứng ký riêng rẽ giữa tháng 11.

 

Bản cung khai tập thể tuy đề ngày 30.10.04 nhưng có thể chỉ khi lên tận Sydney làm chứng, ông Ẩn mới ký vào do đó ông ta mới nói ông vừa ký hôm qua, tức là ngày 30.11.04.

Bởi do có sự đầu đuôi không thống nhất mà luật sư McHugh buộc phải hỏi đi hỏi lại khi chất vấn chéo (tức đối chất) nhân chứng Võ Long Ẩn.

 

* * *

 

Luật sư cứ hỏi đi hỏi lại, tờ cung khai nào ông Ẩn ký trước và tờ nào ký sau, tờ “Joint Statement”  đề ngày 30.10.04 hay tờ “I, Long An Vo”, ông Ẩn nói tờ “I, Long An Vo” là tờ được ký trước. Luật sư lại hỏi có phải cái bản đúng là bản mà ông ký trước không thì ông Ẩn nói bản nào cũng đúng cả, chỉ sự lầm lẫn là thay vì ghi ngày 30.11 ông lại ghi 30.10, chỉ có thế thôi.

 

Nhưng luật sư nói giữa hai bản cung khai có sự khác biệt, vậy bản nào là bản đúng, chẳng hạn trong bản cung khai tập thể, ông Ẩn ghi “chúng tôi đã biết nguyên đơn từ thập niên 1980” trong khi bản thứ hai ghi “Tôi đã biết nguyên đơn từ năm 1988”, vậy cái nào là cái đúng. Ông Ẩn nói cả hai đều đúng.

 

Luật sư McHugh hỏi ông Ẩn khi nói “chúng tôi đã biết nguyên đơn từ thập niên 1980”, nói như vậy có thật với ông không, ông Ẩn nói đó không phải là ông bởi vì có nhiều người trong đó.

 

Luật sư lại nói ông Ẩn có biết rằng một khi ký một bản cung khai chung, ông có biết rằng những điều trong đó là trung thực với ông không, vậy thì tại sao trong tháng 11 ông đã ký một tờ khai riêng cho cá nhân ông rồi mà ngày hôm qua lại ký chung vào một tờ khai tập thể nữa, ông Ẩn trả lời rằng bởi viên luật sư của nguyên đơn yêu cầu ông ký ngày hôm qua.

 

Luật sư McHugh lại yêu cầu ông Ẩn cho biết giữa hai tờ khai, tờ nào đúng. Bây giờ ông Ẩn mới nói tờ của cá nhân ông, bởi vì nó phát xuất từ trong xương ngực của ông (that come from breast bone, from me), và ông chỉ chịu trách nhiệm về tờ này. Còn tờ kia thì của cả nhóm, ông chỉ chịu trách nhiệm một phần trăm mà thôi bởi vì có nhiều người và mỗi người quen biết ông Thuyên vào ngày tháng năm khác nhau.

 

Luật sư McHugh giải thích cho ông Ẩn hay rằng ông có biết khi ông ký tên vào một bản cung khai chung thì bản khai này sẽ đưa cho các bị đơn để họ có thể biết bằng chứng của ông nó như thế nào không.

 

Khi ông Ẩn nói ông hiểu, thì luật sư hỏi thế ông có chịu trách nhiệm hoàn toàn về nội dung trong đó không, ông Ẩn lại nói một người không thể chịu trách nhiệm cho cả nhóm.

 

Luật sư nói ông Ẩn không bị yêu cầu phải chịu trách nhiệm cho cả nhóm mà ông bị yêu cầu phải chịu trách nhiệm cho toàn bộ bản văn mà ông ký tên vào, nhưng ông Ẩn vẫn nói ông chỉ chịu trách nhiệm đối với tờ khai cá nhân mà thôi.

 

* * *

 

Luật sư McHugh lại tiếp tục hỏi về hai bài viết, rằng tại sao ông Ẩn biết được bài báo, có ai mách bảo cho không, thì ông Ẩn nói ông tự đi tìm đọc và đọc cả bài viết, đọc không bỏ sót một chữ nào.

 

Khi luật sư nói có vẻ ông Ẩn là một người bạn của nguyên đơn thì ông Ẩn nói không những là bạn, mà ông Thuyên còn là một cựu khách hàng.

 

Luật sư  McHugh lại hỏi hồi nãy khi nói với luật sư Evatt, ông Ẩn có nói đã giúp ông Thuyên và như thế là giúp chuyện gì, có phải giúp bán sách không, thì ông Ẩn nói đã giúp ông Thuyên mang sách biếu cho thư viện (I help him to send the book donation to library). Hỏi ông có muốn nguyên đơn thắng kiện không, ông Ẩn nói ông muốn như vậy.

 

Hỏi ông vừa làm chứng có buổi hội thảo chính trị diễn ra vào ngày 21.4.02, nhưng việc nhớ ngày tháng như vậy có nhờ vào việc ghi vào sổ nhật ký hay gì khác không, ông Ẩn nói ông nhớ lại là do trí nhớ chứ không hỏi han ai khi chuẩn bị việc làm chứng, và ông còn nhớ rõ ràng là từ tháng 3, một tháng trước là thời gian bắt đầu tổ chức.  Luật sư hỏi ông Ẩn có chắc chắn là chỉ một tháng chứ không phải là hai tháng trước, ông Ẩn nói ông nhớ là một tháng.

 

Sở dĩ luật sư phải hỏi đi hỏi lại như vậy vì có sự khác biệt giữa hai bản cung khai. Trong bản cung khai tập thể ở đoạn 5 ghi:  “Một diễn đàn chính trị đã được tổ chức bởi Cộng đồng Người Việt Tự do Tiểu bang Victoria dự trù sẽ diễn ra ở Melbourne trong tháng 3”, nhưng hai tuần sau trong bản khai cá nhân ở đoạn 5 lại ghi: “Một diễn đàn chính trị đã được tổ chức bởi Cộng đồng Người Việt Tự do Tiểu bang Victoria đã diễn ra tại Melbourne vào ngày Chủ Nhật 21.4.2002 tại Kensington Community Hall”.

 

Bởi vậy, lúc này luật sư McHugh yêu cầu ông Ẩn đọc lại đoạn 5 của tờ cung khai tập thể và hỏi ông Ẩn có thấy là dự trù vào tháng 3 không, ông Ẩn nói vâng nhưng cho rằng việc tổ chức bắt đầu từ tháng 3 nhưng diễn ra vào 21 tháng 4.

 

Luật sư  McHugh nói nếu đã diễn ra vào ngày 21.4 thì  đã không có thể được dự trù vào tháng 3 và ông Ẩn có đồng ý như thế không.

 

Khi ông Ẩn nói đồng ý thì luật sư lại hỏi “thế thì tại sao ông lại ký bản cung khai này?”, ông Ẩn trả lời bởi ông đọc lướt qua, nhưng bắt đầu tổ chức trong tháng 3, diễn ra  ngày 21.4, bởi vì đọc lướt qua nên không  để ý, không thấy sự khác biệt giữa tháng 3 và tháng 4, hiểu lầm nó diễn ra trong tháng 3, nhưng đấy là bắt đầu tổ chức.

 

Luật sư  McHugh nói vừa rồi ông Ẩn có nói ông đọc lướt qua và cũng nhìn nhận đã không đọc cho đủ kỹ để hiểu ý nghĩa của đoạn 5 muốn nói gì, vậy thì nếu ông đã không đọc cho đủ kỹ để hiểu rõ, thì có phải ông đã không rất thận trọng trong việc đọc trước khi ký, ông Ẩn trả lời: “Đó là lý do tôi cần thông dịch viên hôm nay”.

 

Luật sư McHugh hỏi có phải ông Ẩn muốn thông dịch viên không thì ông ta nói muốn. Luật sư Evatt của nguyên đơn nói nếu ông Ẩn muốn thì cũng được.

 

Quan tòa hỏi ông Võ Long Ẩn có phải ông muốn làm chứng qua một thông dịch viên không và khi ông Ẩn trả lời với quan tòa “Yes, Sir” thì tòa phán: “Ông Võ, nãy giờ tôi đã nghe ông làm chứng và cảm tưởng của tôi là ông nắm vững được tiếng Anh, mặc dầu không xuất sắc, vì thế tốt hơn hết là ông nên tiếp tục nói bằng tiếng Anh.

 

* * *

 

Bây giờ luật sư McHugh hỏi nhân chứng Võ Long Ẩn về những người thuyết trình trong buổi hội thảo và muốn biết có diễn giả nào là  “giáo sư” không. Theo tiến trình đặt câu hỏi của luật sư, những câu hỏi được lặp đi lặp lại hay hỏi lại nhiều lần, ông Ẩn nói chỉ có hai người thuyết trình là Professor Thuyên và Mr Phong Nguyễn. 

 

Hỏi có diễn giả thứ ba không, ông Ẩn nói không. Luật sư hỏi có ai nói chuyện tại diễn đàn đó tên là Vương Thiên Vũ không, ông Ẩn nói ông này không nói chuyện đêm đó.

 

Khi ông Ẩn cho biết chính ông Ẩn có mặt trong buổi hội thảo, luật sư lại hỏi có một diễn giả nào khác tên là Nguyễn Hiệp không, thì ông Ẩn nói có ông Nguyễn Hiệp. Luật sư nói  thế thì trong buổi hội thảo còn một diễn giả khác ngoài ông Nguyễn Thế Phong và nguyên đơn, nhưng hồi này ông Ẩn nói chỉ có hai nay ông lại đồng ý có ba người phải không, thì ông Ẩn đồng ý.

 

Luật sư  McHugh nhắc lại khi luật sư Evatt hỏi về bài báo thứ nhất trong đó ông Ẩn nói ông nhận diện Cử Bịp là nguyên đơn nhưng luật sư  McHugh nói trong bài viết thứ nhất đó đã không nhắc tới một ai có tên là Giáo sư Thuyên phải không, thì ông Ẩn trả lời rằng không nhắc tên Giáo sư Thuyên, bởi vì nếu trong bài viết thứ nhất đó mà họ gọi Giáo sư Thuyên thì ông Ẩn không cần phải ra đây làm chứng, luật sư cũng không phải ra tòa, “bởi họ dùng ngôn ngữ tiếng Việt để nói một người khác nhưng ám chỉ Giáo sư Thuyên, vặn vẹo xuyên tạc”.

 

Về cuốn sách in lần thứ hai mà ông Ẩn nói được xuất bản vào năm 2000, luật sư McHugh muốn biết lúc nào trong năm 2000, ông Ẩn nói không biết vì ông có một đại gia đình, hợp tác với cộng đồng, trong đầu có lắm việc. Luật sư  hỏi thế thì tại sao ông lại nhớ chính xác cái ngày  21.4.2002 của buổi hội thảo, ông Ẩn đáp: “Vâng, bởi tôi là người tổ chức. Đấy là trách nhiệm của tôi đối với cộng đồng của tôi. Tôi không hùn hạp, không cùng viết cuốn sách đó. Làm sao tôi biết được ngày tháng”.

T

hế rồi khi luật sư nói ông nghĩ cuốn sách phát hành vào cuối năm 2000 và trong tháng 6 năm 2002 có cuộc gây quỹ, ông Ẩn lại nói ông không nhớ vì ông không dính líu vào việc viết sách, gây quỹ, rằng ông ta rất bận rộn ở Melbourne, lên đây để làm nhân chứng vì bài viết phá hoại ông Thuyên (Mr Thuyên), phá hoại cộng đồng.

 

Hình như đây là lần đầu tiên trong phiên tòa ông Ẩn gọi ông Thuyên là Ông Thuyên. Sau đó khi luật sư McHugh hỏi lại có phải mục đích ông đến đây để chỉ làm chứng  các bài viết phá hoại nguyên đơn không thì ông Ẩn nói có hai lý do: đó là vì phá hoại Giáo sư Thuyên, vì phá hoại cộng đồng.

 

Sau khi ông Ẩn nói như vậy, luật sư hỏi ông Ẩn có biết rằng khi đến đây để làm chứng, ông phải trả lời các các câu hỏi ông bị hỏi và cố gắng tối đa để trả lời các câu hỏi không, thì ông Ẩn nói đúng như thế.

 

Rồi luật sư hỏi và ông Ẩn chấp nhận với luật sư là buổi gây quỹ xảy ra một lúc nào đó sau bài báo thứ  hai trên TVTS và cũng là lúc mà Lý Tống đang ở tù nên mới có việc gây quỹ.

 

Luật sư  McHugh hỏi ông Ẩn có biết là Lý Tống có ở tù không trong khoảng thời gian từ năm 1998  đến tháng 11 năm 2000.

 

Và khi ông Ẩn nói ông Lý Tống ở Thái Lan, luật sư lại hỏi ông Lý Tống lúc đó ngồi tù hay không ngồi tù, ông Ẩn nói ông biết Lý Tống có ở tù nhưng không biết lúc nào, năm nào.

 

Luật sư lại hỏi ông Ẩn có biết ông Thuyên  dọn lên Sydney lúc nào không, ông Ẩn trả lời ông Thuyên lên xuống thường xuyên làm sao ông nhớ, và bởi vì ông Ẩn có quá nhiều chuyện để nhớ.  Ông Ẩn chỉ nói ông biết ông Thuyên ở cả hai nơi, Melbourne và Sydney.

 

Đến đây luật McHugh nói ông không cần hỏi thêm nữa nếu ông Ẩn không nhớ. Luật sư của nguyên đơn là Evatt lại tái chất vấn nhân chứng lần cuối bằng câu hỏi  rằng “ngoài Giáo sư Thuyên, có ai diễn giả nào trong buổi hội thảo đó được gọi là giáo sư không”, Võ Long Ẩn nói: “Không, chỉ có một mình Giáo sư Thuyên”!

 

Buổi làm chứng của ông Võ Long Ẩn chấm dứt. (còn tiếp)

 

(TVTS – 1209)