Nguyễn Hồng Anh (góc phải) và các công nhân Việt Nam trong buổi ăn trưa tại nhà hàng Thanh Hà ở thành phố Đào Viên, Đài Loan

Đài Loan hiện là nơi có rất nhiều người Việt Nam sang làm công nhân lao động, từ trong các hãng xưởng cho đến phục vụ tại gia. Và trong ngày Lễ Lao Động 1 tháng 5, những người thuộc diện xuất khẩu lao động tại đảo quốc này được một ngày nghỉ việc. TiVi Tuần-san đã có cơ hội gặp họ trong chuyến du lịch “Kể chuyện đường xa” 10 ngày từ Đài Bắc đến Hán Thành.

Những công nhân khi muốn qua Đài Loan làm việc đều phải trả tiền môi giới từ $7,000 Mỹ kim, một số tiền quá lớn và vì thế họ phải làm việc cực nhọc, vất vả để có thể đủ tiền trả nợ môi giới.

Trung bình, một người phải làm việc đến 1 năm rưỡi mới trả xong tiền cọc hay tiền nợ các môi giới. Đó là trường hợp nhanh nhất. Nhưng cũng có rất nhiều người phải mất đến 2 năm hoặc 2 năm rưỡi mới làm đủ tiền để trả nợ.

Giấc mơ xuất ngoại lao động kiếm tiền chỉ còn trông nhờ vào nửa năm làm việc còn lại của hợp đồng 3 năm. Tương lai của họ là ở những hợp đồng 3 năm sau. Một công nhân được làm tối đa 9 năm ở ngoại quốc.

Ngày nghỉ Lễ Lao Động tuy là dịp để các công nhân xuất khẩu gặp mặt vui chơi bên ngoài hãng xưởng, nhưng cũng làm cho ngày trả dứt nợ cho các công ty hay người môi giới càng xa. Vì thế, ngày nghỉ lễ chưa hẳn là niềm vui.

Họ cần làm việc nhiều hơn, nhiều ca để có tiền trả nợ. Mà lúc này kinh tế đang gặp khó khăn, nhiều hãng xưởng giảm bớt giờ làm việc, sa thải nhân công nên số phận của các công nhân Việt Nam rất bi đát.

Chiều 1 tháng 5: Dàn quân nhạc và hàng quân danh dự rút lui sau khi biểu diễn trước Dinh Tổng Thống tại Đài Bắc

Ngày 1 tháng 5 năm nay, hàng ngàn công nhân người bản xứ xuống đường ở nhiều nơi để tranh đấu đòi quyền lợi cho người lao động. Nhưng ai sẽ tranh đấu cho công nhân Việt Nam bị đối xử bất công trên xứ Đài Loan đây?

Đó là một trong những khía cạnh cuộc sống của công nhân Việt Nam lao động tại Đài Loan mà tác giả có dịp tìm hiểu trong 4 ngày tham quan thủ đô Đài Bắc và thành phố Đào Viên.

Đào Viên (Taoyuan) là nơi có nhiều người Việt Nam nhất ở Đài Loan, bao gồm các cô dâu, công nhân lao động và du học sinh.

TiVi Tuần-san đã tiếp xúc với các công nhân lao động, gặp các cô dâu và tìm hiểu về tệ nạn “cô dâu xứ Đài”  cũng như các công nhân lao động xuất khẩu.

Có những thanh niên khi ra đi ôm mộng kiếm tiền (phần lớn để giúp gia đình nghèo túng, gặp khó khăn) nhưng đã phải vỡ mộng với thực tế ở đây. Tệ hai hơn, tiền chưa kiếm được mà đã cụt chân, cụt tay do tai nạn lao động.

Người viết sẽ có dịp tường trình về vấn đề này trong mục “Kể chuyện đường xa” trong chuyến du lịch Đài Loan và Nam Hàn sau này.

Nguyễn Hồng Anh,  Đài Bắc 3.5.2009