Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), thỏa thuận mang tính bước ngoặt nhằm cắt giảm các rào cản thương mại ở một số nền kinh tế phát triển nhanh tại châu Á – Thái Bình Dương, đã đạt những được tiến bộ đáng kể dù không có sự ủng hộ của Mỹ.

Reuters dẫn nguồn thạo tin cho biết, hơn 20 điều khoản trong phiên bản cũ, trong đó có điều khoản liên quan đến sở hữu trí tuệ do Washington đề xuất, đã được sửa đổi hoặc tạm hoãn để ra phiên bản thỏa thuận CPTPP cuối cùng giữa 11 quốc gia thành viên, không bao gồm Mỹ.

Đây được coi là phiên bản cuối cùng trước khi diễn ra lễ ký kết chính thức giữa 11 quốc gia thành viên.

CPTPP (hay TPP 11) là phiên bản về sau của Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) sau khi Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump rút khỏi hiệp định này. 11 nước còn lại (Úc, Brunei, Gia Nã Đại, Chile, Nhật Bản, Mã Lai, Mexico, Tân Tây Lan, Peru, Tân Gia Ba và Việt Nam) đã hoàn thành hiệp định thương mại sửa đổi gọi là Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) hồi tháng 1.

Thỏa thuận này sẽ giúp giảm thuế đối với các nền kinh tế chiếm hơn 13% GDP toàn cầu – khoảng 10 ngàn tỉ Mỹ kim. Nếu có thêm Mỹ, các nền kinh tế này sẽ chiếm tới 40% GDP toàn cầu.

GS Luật tại Trường ĐH Sydney (Úc) Kimberlee Weatherall cho biết những thay đổi lớn trong CPTPP là việc đình chỉ một số điều khoản gây tranh cãi, đặc biệt là về dược phẩm. Những điều khoản này trước đó được đưa vào TPP-12 theo yêu cầu của phía Mỹ, chẳng hạn quy tắc tăng cường bảo hộ sở hữu trí tuệ dược phẩm. Song các chính phủ và nhà hoạt động lo ngại điều này sẽ làm tăng chi phí thuốc men.

Thành công của TPP 11 làm dấy lên hy vọng rằng Mỹ cuối cùng có thể sẽ trở lại tham gia hiệp định này. Tháng trước, Tổng thống Trump tại Diễn đàn kinh tế Thế giới ở Thụy Sĩ từng tuyên bố rằng, Washington có thể trở lại hiệp định nếu có được một thỏa thuận tốt hơn.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Parker cho hay khả năng Mỹ tái gia nhập CPTPP trong vòng vài năm tới là “rất khó xảy ra”. Thậm chí nếu Washington bày tỏ mong muốn gia nhập CPTPP, cũng không có gì đảm bảo tất cả thành viên sẽ dỡ bỏ những hạn chế đối với yêu cầu do nước này đề xuất.

Bộ trưởng Thương mại Tân Tây Lan David Parker phát biểu hôm 21-2: “CPTPP đã trở nên quan trọng hơn bởi sự hoạt động hiệu quả của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) ngày càng bị đe dọa”.