Theo những dự luật mới sẽ được trình quốc hội hôm nay, thì thành phần người nước ngoài hay diện được mua nhà tại Việt Nam sẽ bị giới hạn. Và giới hạn cả loại nhà sẽ được mua: chỉ được mua flat, apartment, những gì nằm cao khỏi mặt đất, chứ không được mua nhà đứng riêng rẽ trên đất, và biệt thự thì đừng hòng!

Không như ở Úc người ta mua nhà là  làm chủ hoàn toàn căn nhà đó, đời đời cho đến khi người ta bán đi (gọi là freehold);  ở Việt Nam, Việt kiều chỉ được mua (thật ra là thuê – lease) trong bao nhiêu năm mà thôi, chẳng hạn tới 70 năm là chấm dứt. Có được gia hạn lease nữa không? Xin mời xem bản tin của báo Thanh Niên đầu tuần này như sau:

Người nước ngoài nào được mua nhà tại VN?

Trong kỳ họp thứ 3 tới đây (dự kiến khai mạc ngày 6.5.2008), Quốc hội sẽ thông qua Nghị quyết về việc người nước ngoài mua và sở hữu nhà ở tại VN. Theo thống kê sơ bộ hiện có khoảng 81.000 người nước ngoài đang sống và làm việc tại VN trong các lĩnh vực; nhưng theo đề nghị của Chính phủ sẽ chỉ có khoảng 10.000 người đủ điều kiện mua nhà tại VN.

Những ai được mua nhà tại Việt Nam?

Trong báo cáo giải trình lần cuối cùng gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 16.4, Chính phủ đề nghị quy định 7 người nước ngoài được mua và sở hữu nhà ở tại VN gồm:

Thứ nhất, cá nhân người nước ngoài vào đầu tư trực tiếp tại VN theo quy định của pháp luật về đầu tư hoặc được các doanh nghiệp đang hoạt động tại VN theo pháp luật doanh nghiệp thuê giữ các chức danh quản lý trong doanh nghiệp đó.

Thứ hai, cá nhân người nước ngoài có đóng góp với đất nước được Chủ tịch nước tặng huân chương, huy chương, được công nhận công dân danh dự; những đã từng giữ chức vụ đại sứ, tổng lãnh sự của cơ quan đại diện ngoại giao nước ngoài, người đã từng đứng đầu các tổ chức quốc tế tại VN.

Thứ ba, các nhà hoạt động văn hóa, nhà khoa học đang làm việc tại VN.

Thứ tư, những người kết hôn với công dân VN. Thứ năm, những trường hợp đặc biệt được mua nhà theo quyết định của Thủ tướng.

Thứ sáu, những đối tượng khác nhưng đang sinh sống liên tục tại VN từ 5 năm trở lên và cuối cùng là các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài không có chức năng kinh doanh bất động sản mua nhà để cho người nước ngoài và người VN đang làm việc tại doanh nghiệp đó ở.

Cũng theo đề nghị này thì những cá nhân thuộc 1 trong 7 đối tượng trên muốn mua nhà còn cần phải chứng minh đã cư trú tại VN ít nhất là 1 năm. Họ chỉ được phép mua căn hộ chung cư trong các dự án nhà ở thương mại mà không được sở hữu nhà biệt thự hay liên kế.

Quyền của người sở hữu

Chủ sở hữu nhà ở (bao gồm cả doanh nghiệp và cá nhân nước ngoài) được sở hữu 1 căn hộ trong nhà chung cư trong thời hạn tối đa là 70 năm và được gia hạn thêm 1 lần với thời hạn tối đa là 70 năm (tổng thời gian được sở hữu nhà của người nước ngoài là 140 năm).

Trong trường hợp có nhu cầu thay đổi chỗ ở thì họ chỉ được bán căn hộ đã mua sau ít nhất là 1 năm kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam cho rằng, quy định thời hạn 1 năm là nhằm hạn chế tình trạng lợi dụng chính sách để mua đi bán lại nhà ở nhằm mục đích kiếm lời.

Cũng theo ông  Nam, người nước ngoài khi được cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà được pháp luật VN thừa nhận tất cả các quyền như được thế chấp căn hộ đã mua tại tổ chức tín dụng; được để thừa kế hoặc bán, tặng cho căn hộ đã mua (cho những người được sở hữu nhà ở tại VN); được bồi thường khi phải phá dỡ, giải tỏa theo quy định của pháp luật; được cho mượn, cho ở nhờ hoặc ủy quyền cho người khác quản lý nhà đã mua…

Thứ trưởng Nguyễn Trần Nam cũng giải thích rằng, hầu hết các nước trong khu vực đều áp dụng quy định hạn chế về thời hạn được sở hữu nhà ở của người nước ngoài như Indonesia là 50 năm, Thái Lan là 90 năm và Philippines là 75 năm (tính cả thời gian gia hạn).

Về nghĩa vụ của chủ sở hữu, Thứ trưởng Nam cho biết, dự kiến Nghị quyết của Quốc hội cũng sẽ quy định rõ, mỗi cá nhân chỉ được sở hữu 1 căn hộ tại VN, nếu muốn đứng tên sở hữu căn hộ được tặng cho hoặc được thừa kế thì phải làm thủ tục bán hoặc tặng cho căn hộ mà mình đang sở hữu trước khi nộp hồ sơ đề nghị công nhận quyền sở hữu đối với căn hộ mới.