Cho đến khi Bắc Kinh trừng phạt Úc bằng cưỡng ép kinh tế và ngăn chận những cuộc tuần tra của không quân Úc ở Biển Đông và vùng biển đặc quyền kinh tế của Úc thì những nhà chiến lược Úc mới công khai đặt câu hỏi liệu Úc có tiếp tục trông cậy hoàn toàn  vào Mỹ không? Phải nói rằng kể từ thế chiến thứ hai, Úc đã quá ỷ lại vào đồng minh Hoa Kỳ. Các nhà lãnh đạo chính trị và quân sự Mỹ đã nhiều lần nói Úc là người bạn đồng minh đáng tin cậy và thân thiết nhất của Mỹ (ám chỉ còn hơn cả Anh) nhưng nếu chiến tranh xảy ra, với tình trạng hiện nay, Úc khó đỡ những đòn đánh phủ đầu của “người bạn hàng” lớn nhất nhưng không đáng tin.

Ở một lục địa xa với những điểm nóng chiến tranh trong lịch sử (ngoại trừ thế chiến thứ hai với Nhật), Úc có một lực lượng lục quân đáng kể và đáng nể đã từng tham chiến nhiều nơi trên thế giới. Nhưng liệu Úc có cầm cự và thắng nếu Trung Cộng tấn công thẳng vào lục địa Úc như cái loa Hoàn cầu Thời báo của đảng cộng sản Trung Hoa đã từng đe dọa Úc khi Thủ tướng Scott Morrison yêu cầu mở cuộc điều tra nguồn gốc virus xuất phát từ Vũ Hán? Úc đã chậm chân và phí tiền trong việc trang bị khí giới cho hải lục và không quân cho nên Thủ tướng Anthony Albanese đã chỉ định một ủy ban tái xét về quốc phòng do cựu tham mưu trưởng Angus Houston và cựu  bộ trưởng quốc phòng Stephen Smith đứng đầu để đưa ra những đề nghị cho chính phủ vào tháng 3 năm tới. Tuy nhiên, tuần qua có tin hai vị này sẽ đệ trình bản tường trình tạm thời vào ngày 1 tháng 11 và bản đúc kết vào tháng 2 năm tới.

Hiện tại đang có những thông tin, bàn luận về khả năng và trang bị cho không quân như Bộ trưởng Quốc phòng Richard Marles cho biết. Úc sẽ gia tăng mua đến 100 chiến đấu cơ  F-35A thay vì 72 chiếc như dự tính trước đây, đồng thời qua việc tái xét quốc phòng cũng sẽ đặt mua oanh tạc cơ B-21 là những máy bay tối tân, hữu hiệu và đáng sợ nhất cho đối thủ với chi phí vài chục tỉ đô la. Ngoài ra, còn đặt mua thêm 40 chiếc trực thăng Black Hawks cho lục quân trị giá $2.5 tỉ. Đó là những lời tuyên bố của ông Marles vào tuần qua trên đường lên Bắc Lãnh quan sát cuộc tập trận Exercise Pitch Black, một cuộc trận giống như chiến tranh thật lớn hàng đầu thế giới về không chiến bao gồm 2500 quân nhân và 100 máy bay của Úc, Mỹ, Anh, Pháp, Đức, Đại Hàn, Phi, Thái, Canada, Mã Lai, Hòa Lan, Tân Tây Lan và Vương quốc Á rập Thống nhất để chuẩn bị cho sự hợp tác nếu xảy ra chiến tranh.

Về hải quân, ngoài 8 chiếc tàu ngầm nguyên tử qua hiệp ước AUKUS (dự trù có năm 2040 tốn từ $116-$171 tỉ), Úc sẽ đặt làm 3 chiếc khu trục hạm (destroyers) AWD lớp Hobart do Tây Ban Nha chế tạo giá $6 tỉ, có khả năng mang 48 hỏa tiễn hành trình tầm xa chống tàu chiến và có thể chở thêm trực thăng tuần tra và máy bay không người lái. Đó là chưa kể 9 chiếc frigates (khu trục nhỏ) đã đặt Anh làm  trị giá $45 tỉ, chiếc đầu tiên sẽ xong 2031 và chiếc cuối cùng xong năm 2044. Cập nhật Chiến lược Quốc phòng năm 2020 cho biết kế hoạch quốc phòng trước đây cho rằng  nếu có chiến tranh quy ước chống nước Úc thì cũng có đến 10 năm để dự phòng nhưng tình hình đã thay đổi trong thời gian gần đây bởi những sự  cưỡng ép, tranh giành và những hoạt động vùng xám nhắm vào lợi ích trực tiếp hay gián tiếp đối với nước Úc đã xảy ra. Một báo cáo quốc phòng của Mỹ hồi tháng 11 năm ngoái cho biết hải quân Trung Cộng có đến 355 tàu chiến và tàu ngầm trong đó có 11 chiếc tàu ngầm nguyên tử chế tạo trong vòng 15 năm qua. Hải quân Úc chỉ có 6 chiếc tàu ngầm lớp Collins sắp về hưu do đó hầu như tạm thời sẽ tân trang lại với chi phí $6 tỉ đến khi có chiếc tàu ngầm nguyên tử đầu tiên, và kéo dài đời sống 8 chiếc khu trục ANZAC  mất $3 tỉ.

Úc giàu, dân chúng có đời sống cao, sống trong một xã hội tự do dân chủ nhưng quốc phòng yếu so với Trung Cộng. Cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton trong buổi nói chuyện tuần qua tại Sydney cho rằng Úc nên chi thật nhiều vào quốc phòng mới có thể đương đầu với Trung Cộng. Chậm lắm rồi, nhưng bắt đầu hơn là sống trong ảo mộng dưới cái dù che của Mỹ.

(Xã luận báo giấy TVTS số 1901 phát hành ngày 31.8.2022)