Trung Quốc vừa tổ chức giao nhận một tàu khảo cứu đại dương qui mô mà Bắc Kinh nói là dạng tàu “kỷ nguyên mới” về thám hiểm hàng hải, Tân Hoa Xã đưa tin.

Tàu 4600 tấn này tiếp sức đáng kể cho Bắc Kinh trong nỗ lực khuynh đảo ở khu vực đang có tranh chấp ở Biển Đông, theo giới quan sát.

Bản tin dựa trên hình ảnh từ Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) hôm thứ Bảy 27/07 nói với tốc độ tối đa 16 hải lý/giờ và tầm hoạt động khoảng 14.000 hải lý, tàu Da Yang Hao (Đại Dương Hiệu) có khả năng tiến hành thăm dò tài nguyên tầng sâu ở bất kỳ đại dương nào trên thế giới.

Bản tin nói con tàu Đại Dương Hiệu cũng đại diện cho “đỉnh cao” của công nghệ khảo sát đại dương của Trung Quốc.

“Việc bàn giao tàu đánh dấu kỷ nguyên mới về năng lực thăm dò và nghiên cứu tài nguyên biển của Trung Quốc và [sẽ giúp] duy trì lợi ích của quốc gia trên khu vực biển quốc tế,” Bưu điện Hoa nam Buổi sáng (SCMP) dẫn lại truyền thông nhà nước Trung Quốc.

Bắc Kinh liên tục xây dựng đội tàu thám hiểm đại dương của mình như một phần trong lập trường ngày càng quyết đoán ở Biển Đông, và các nhà quan sát cho rằng tàu Đại Dương Hiệu có thể được triển khai đến vùng biển đang có tranh chấp.

Collin Koh từ Viện Nghiên cứu Quốc tế S Rajaratnam tại Đại học Công nghệ Nanyang ở Singapore, được SCMP dẫn lời nói rằng nếu tàu được điều đến Biển Đông thì sẽ tăng cường sự hiện diện trên biển của Bắc Kinh trong khu vực, nhưng sự hiện diện này chỉ là một phần của câu chuyện.

“Nhìn chung thì tàu không chỉ làm nhiệm vụ khảo sát mà là tàu nghiên cứu hải dương học. Tàu thường làm nhiệm vụ nhiều hơn khảo sát và cũng có các phòng thí nghiệm trên tàu để thực hiện các thí nghiệm nghiên cứu khoa học biển,” ông Koh nói.

“Nếu được triển khai đến Biển Nam Trung Hoa, con tàu giúp thể hiện sự hiện diện hàng hải của Trung Quốc. Nhưng ngoài ra là việc thu thâp thông tin và dữ liệu hải dương quan trọng của tàu giúp Trung Quốc tăng cường hiểu biết về vùng biển, điều này sẽ giúp tối ưu hóa phạm vi hoạt động dân sự và quân sự – kể như giúp Trung Quốc khẳng định về việc tuyên bố chủ quyền của mình”.

Kể từ đầu tháng Bảy, Trung Quốc và Việt Nam đã và đang “đối đầu căng thẳng” với tranh chấp tại bãi Tư Chính ở Biển Đông.

Vào tuần này Hà Nội nói đã thực hiện các hình thức giao thiệp ngoại giao “phù hợp”, trao công hàm phản đối và yêu cầu tàu Hải Dương 8 của Trung Quốc rút ngay khỏi vùng biển của Việt Nam.

Người phát ngôn của Bộ ngoại giao Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng trả lời truyền thông tại một cuộc họp báo cùng ngày, gọi sự việc này là ‘nghiêm trọng’ và nói “Các lực lượng chức năng của Việt Nam triển khai các biện pháp phù hợp, đúng pháp luật.”

“Việt Nam coi hoạt động của nhóm tàu khảo sát Hải Dương 8 của Trung Quốc tại Bãi Tư Chính là vi phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam,” người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Việt Nam được dẫn lời nói thêm.

Bill Hayton, học giả và cũng là phóng viên BBC, người vừa dự Hội thảo về Biển Đông tại Washington DC của trung tâm CSIS, nói với BBC rằng Trung Quốc, qua vụ Tư Chính, muốn “phủ quyết quyền thăm dò, khai thác dầu khí của các nước ASEAN”.

Ông Hayton cũng tin rằng Bắc Kinh muốn “trừng phạt” Việt Nam vì đã bắt đầu công tác thăm dò thương mại”ở vùng mà TQ cho là thuộc ‘đường chữ U’ Bắc Kinh nêu ra.