Chính phủ Úc công khai thúc đẩy một cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc của COVID-19, đó là một hành động hoàn toàn đúng đắn. Thế nhưng, Trung Quốc đã đáp lại bằng những lời hống hách, đe dọa trả đũa bằng cách gây tổn thương đến nền kinh tế Úc. Họ dọa rằng sẽ ngừng tiêu thụ nông sản Úc, tẩy chay giáo dục và du lịch tại đây, nếu chính phủ Morrison quyết tâm theo đuổi cuộc điều tra.

Tại sao lại phải vội vàng hăm dọa, tìm cách ngăn cản nếu như họ thực sự minh bạch  trong quá trình đối phó và cung cấp thông tin về COVID-19?  Hàng trăm nghìn người đã mất mạng chỉ trong mấy tháng ngắn ngủi, hàng triệu người mất việc làm. Tất cả thân nhân của những người đã mất, tất cả những người đang phải khổ sở vì tác động của bệnh dịch, họ xứng đáng được biết tỏ tường nguồn gốc thực sự của cơn đại dịch. Và kể cả tại TQ, nơi hàng chục nghìn người ở Vũ Hán thiệt mạng do virus, chẳng lẽ người dân không muốn biết sự thật đằng sau cái chết của người thân, của đồng bào họ?

Thế giới cần một cuộc điều tra độc lập, bởi vì có đầy đủ lý do để nghi ngờ những thông tin mà Ðảng cộng sản TQ tuyên bố. Tờ Saturday Telegraph cuối tuần rồi đã công bố một số nội dung chính trong bản tài liệu dài 15 trang từ cuộc nghiên cứu của một số chính phủ phương Tây, đưa ra thông tin cho biết quốc gia cộng sản này có hành vi che đây thông tin bằng cách bịt miệng các bác sỹ muốn cảnh cáo cho người khác, trước khi đại dịch bùng phát toàn cầu. Chính quyền TQ cũng được cho là đã tiêu hủy bằng chứng trong các phòng thí nghiệm và từ chối cung cấp các mẫu virus sống cho các nhà khoa học quốc tế trong việc tìm ra vaccine phòng bệnh.

Các chính trị gia từ cả hai phía chính đảng Úc đều tỏ ra đồng lòng trong vấn đề điều tra về nguồn gốc virus. Thượng nghị sỹ Penny Wong của Lao động khẳng định tầm quan trọng của việc thực hiện một cuộc điều tra “thực sự độc lập”, và nhấn mạnh lập trường “đây là một hành động không phải do động thái chính trị, mà phục vụ lợi ích của sức khỏe cộng đồng trên toàn thế giới”. Trong khi đó, Thủ tướng Scott Morrison cũng không hề chùn bước trước màn đáp trả đầy khiêu khích từ phía Bắc Kinh. Theo TT Morrison, quan hệ thương mại với Trung Quốc là mối quan hệ hai chiều, đôi bên cùng hưởng lợi chứ không chỉ riêng Úc, và TQ vẫn phải phụ thuộc khá lớn vào nguồn khoáng sản từ Úc cho các hoạt động sản xuất.

Ðe dọa dường như là một cách thức truyền thống mà các nhà lãnh đạo độc tài Trung Quốc vẫn thường áp dụng, với chính người dân của mình và với cả các quốc gia khác trên thế giới. Có vẻ họ đã quen với cái cách tự cho mình là một thế lực lớn, có quyền dọa dẫm bất cứ ai để đạt được mục tiêu mong muốn. Như bao nhiêu năm qua TQ đã gây hấn, tranh chấp lãnh thổ với Việt Nam – quốc gia mà đối với họ chỉ là “nhược tiểu”.

Nhưng rất tiếc cho các nhà độc tài TQ, đối với một thể chế dân chủ, nơi mà cá nhân được tôn trọng, quyền tự do được đề cao, thì đe dọa chắc chắn sẽ không có tác dụng. Càng chứng tỏ sự độc đoán, vùi dập sự thật và tỏ thái độ chèn ép thì người dân Úc sẽ chỉ càng muốn và tìm cách tránh xa mà thôi. Nếu muốn giữ được những sự tín nhiệm cuối cùng của mình, tốt hơn hết chính phủ TQ nên đồng ý phối hợp với Úc và các quốc gia phương Tây để cho phép tiến trình điều tra, và dám đứng ra chịu trách nhiệm cho bất cứ lỗi lầm nào. Liệu có thể không?

Tất nhiên, chính phủ Úc cũng không thể chỉ tìm cách thúc đẩy điều tra bằng mọi giá mà bỏ ngỏ lợi ích của người dân. Úc hiện đang đối mặt thách thức về một con đường ra cho nền kinh tế ngay sau đại dịch, và bất cứ mối tàn phá nào thêm nữa cũng đều sẽ khiến người dân phải gánh chịu. Ðiều đó không có nghĩa là chúng ta lùi bước để xoa dịu TQ, mà ngược lại chúng ta cần phải tìm cách thu nhận được sự hẫu thuận của các quốc gia khác trong việc thiết lập cuộc điều tra này. Chính phủ Morrison cần chuẩn bị được đầy đủ lý lẽ, bằng chứng để chứng minh một sự cần thiết cho cuộc điều tra, và đưa ra một kế hoạch điều tra chi tiết, minh bạch và thuyết phục, để phía TQ không thể có cớ phản bác và đe dọa Úc.

(Trích từ báo in TVTS số 1780 phát hành ngày 06.05.2020)